3امام رضا (ع)  

ابو الحسن على بن موسى (ع) ملقب به «رضا» امام هشتم از ائمه اثنى عشر (ع) سال تولد آن حضرت را 148 ه.ق. و روز تولد آن حضرت یازدهم ذیقعده بوده است.

کنیه آن حضرت ابو الحسن بوده است و چون امام موسى کاظم علیه‏السلام نیز مکنى به ابو الحسن بوده‏اند حضرت رضا (ع) را ابو الحسن ثانى گفته‏اند.مشهورترین لقب ایشان«رضا» بوده است

درباره نام و زادگاه مادر آن حضرت اختلاف است و به اغلب احتمالات از مردم شمال آفریقا یا مغرب مراکش بوده است.

پس از آنکه محمّد امین در بغداد کشته شد و خلافت در خراسان بر مأمون مسلم گردید، مأمون تصمیم گرفت تا خلافت را پس از خود به کسى که غیر از خاندان بنى‏عباس باشد بسپارد و پس از تحقیق و بررسى در احوال علویان کسى را شایسته‏تر و برازنده‏تر از على بن موسى بن جعفر (ع) ندید و از این رو کس فرستاد و او را از مدینه به خراسان فرا‌خواند.

حضرت در نیشابور در محله‏اى به نام بلاشاباد نزول فرمود و از آنجا به توس و از توس به سرخس و از سرخس به مرو که اقامتگاه مأمون بود، رفت

شخصیت ملکوتى و مقام شامخ علمى و زهد و اخلاق حضرت رضا (ع) و اعتقاد شیعیان به او سبب شد که نه تنها در مدینه بلکه در سراسر دنیاى اسلام به عنوان بزرگترین و محبوبترین فرد خاندان رسول‌اکرم‌(ص) مورد قبول عامه باشد و مسلمانان او را بزرگترین پیشواى دین بشناسند و نامش را با صلوات و تقدیس ببرند. بیست و چند سال بیش نداشت که در مسجد رسول اللّه (ص) به فتوى مى‏نشست. علمش بى‏کران و رفتارش پیامبرگونه و حلم و رأفت و احسانش شامل خاص و عام مى‏گردید. کسى را با عمل و سخن خود نمى‏آزرد.سخن کسى را قطع نمى‏کرد. هیچ حاجتمندى را مأیوس باز نمى‏گرداند. در حضور مهمان به پشتى تکیه نمى‏داد و پاى خود را دراز نمى‏کرد. هرگز به غلامان و خدمه دشنام نداد و با آنان مى‏نشست و غذا مى‏خورد. شبها کم مى‏خوابید و قرآن بسیار مى‏خواند. شبهاى تاریک در مدینه مى‏گشت و مستمندان را کمک مى‏کرد. در تابستان بر حصیر و در زمستان بر پلاس زندگى مى‏کرد. نظافت را در هر حال رعایت مى‏فرمود و عطر و بخور بسیار به کار مى‏برد.عادتاً جامه ارزان و خشن مى‏پوشید ولى در مجالس و براى ملاقاتها و پذیراییها لباس فاخر در بر مى‏کرد. غذا را اندک مى‏خورد و سفره‏اش رنگین نبود. در هر فرصت مناسب مردم مسلمان را به وظایف خود آگاه مى‏کرد.

امام (ع) براى خنثى کردن توطئه‏هاى مأمون و اطرافیان او مراقبتى هوشیارانه داشت.یکى از توطئه‏هایى که امام آن را به شکست کشانید موضوع نماز عید فطر رمضان سال 202 ه.ق. بود که مأمون براى تظاهر به مردم و اینکه امام کاملا در اختیار و آلت دست و طرفدار خلافت اوست از وى خواست که نماز عید را ایشان با مردم بگزارند. امام امتناع فرمود ولى بر اثر اصرار مأمون فرمود «به همانگونه که پیغمبر اسلام نماز عید را برگزار مى‏کرد اجرا خواهد کرد» .مأمون ناچار شد این شرط را بپذیرد و فرماندهان سپاه و قضات و علما و دانشمندان به دستور مأمون به در منزل امام رفته و منتظر خروج ایشان براى حرکت به محل نماز ایستادند. همین‌که آفتاب سر زد امام که خود را شستشو داده و غسل کرده و معطر ساخته بود جامه‏اى ساده ولى پاکیزه پوشیده و عمامه‏اى سفید بر سر نهاد. امام از کارکنان منزل خویش نیز خواسته بود که همه همینگونه به راه افتند. همه در حالى که امام را حلقه‏وار در بر گرفته بودند تکبیر گویان از منزل خارج شدند. امام سر به آسمان برداشت و با صدایى چنان نافذ چهار تکبیر گفت که گویى هوا و زمین و همه موجودات تکبیر او را پاسخ گفتند.

چون فرماندهان و درباریان که خود را آراسته و منتظر امام ایستاده بودند با چنین صحنه‏اى مواجه شدند بلافاصله از مرکبها به زیر آمدند و کفشها و چکمه‏ها از پاى بدر آوردند. امام پس از لحظه‏اى توقف این جملات را بر زبان جارى ساخت: «اللّه أکبر، اللّه أکبر على ما هدانا، ... و الْحَمُد للّه على ما أبلانا».

امام به سوى مصّلى حرکت آغاز کرد ولى هر ده قدمى که به پیش مى‏رفت مى‏ایستاد و چهار تکبیر مى‏گفت.تمام کوچه‏ها و خیابانهاى شهر مرو از جمعیت مملو گردید، همه با اشتیاق گرد آمدند و ناظر حرکت پیامبر گونه امام بودند. گزارش این صحنه‏هاى مهیج به گوش مأمون مى‏رسید تا آنجا که بر اثر القاى اطرافیان تاب ادامه برنامه را نیاورده دستور داد که امام از میان راه برگردد و امام نیز چنین کرد و مردم آشفته خاطر و خشمناک پراکنده شدند و صفوف نماز دیگر به نظم نپیوست و توطئه مأمون با شکست مواجه‌گردید. در 29 صفر 203 هجری امام به وسیله مأمون مسموم و به شهادت رسیدند.‌ آرامگاه امام‌رضا(ع) در شهر مشهد زیارتگاه شیعیان جهان است .